سیاست‌گذاری در مدیریت سامانه‌های اگروفارستری موجود در جنگل‌های بانه، زاگرس شمالی

یکی از مهم‌ترین شکل‌های بهره‌برداری در جنگل‌های زاگرس سیستم‌های اگروفارستری است. برای انجام پژوهش پیش‌رو، سامان‌های عرفی گندمان، میرحسام و کوخ‌ مامو از روستاهای توابع بخش آرمرده شهرستان بانه در استان کردستان انتخاب شدند. به‌منظور ارایه سیاست‌ها و برنامه‌ریزی بهره‌برداری از کارکردها و خدمات جنگل، پس از شناسایی دست‌اندرکاران (ذی‌نفعان) و نظرسنجی از آنها، تحلیل چهارگانه سوآت شامل: قوت‌ها، ضعف‌ها، فرصت‌ها و تهدیدها انجام شد. جامعه آماری شامل 12 نفر از جوامع محلی و 18 نفر از کارشناسان خبره و صاحب‌نظر بود. بر اساس نتایج تحلیل سوآت و ماتریس ارزیابی موقعیت و اقدام راهبردی (SPACE matrix) برای هر سه سیستم اگروفارستری، راهبرد مدیریتی شناسایی شد. نتایج مقایسه نظرات نقش‌آفرینان در زمینه سیستم‌های اگروفارستری نشان داد که جوامع محلی بر اتکا طولانی‌مدت دام به جنگل (مهم‌ترین ضعف) و عدم سازگاری با برنامه‌های مدیریت رسمی (مهم‌ترین تهدید) تأکید داشتند و در مقابل کارشناسان (نقش‌آفرینان غیرمحلی) بر کاهش امکان استقرار زادآوری دانه‌زاد (مهم‌ترین ضعف) و کاهش تنوع گونه‌های گیاهی و جانوری (مهم‌ترین تهدید) تأکید داشتند. همچنین نقش‌آفرینان محلی مهم‌ترین قوت و فرصت سیستم‌های اگروفارستری را به‌ترتیب پذیرش جوامع محلی و کاهش مهاجرت روستا به شهر عنوان کردند. با تحلیل نظرات تمام ذینفعان بوم‌سازگان، راهبرد مدیریتی محافظه‌کارانه برای سیستم‌های اگروفارستری جنگل- زراعی، جنگل– چرایی و جنگل- چرایی- زراعی پیشنهاد شد. برای اجرای راهبرد مدیریتی محافظه‌کارانه باید با به‌کارگیری فرصت‌ها از نقاط ضعف دوری کرد.